Giỏ hàng

Chuyện ở Vồ Dơi: Thả thú về rừng, niềm vui lớn hơn tiền bạc

Dương Văn Nhã vô tình bắt được một con trăn gấm rất đẹp, tầm 3 kg. Nếu như trước đây anh đã chẳng nghĩ ngợi nhiều, thịt nhậu thì nay, với biết bao chuyện lạ xảy ra ở cánh rừng già Vồ Dơi này, anh đắn đo, do dự...

Dương Văn Nhã vô tình bắt được một con trăn gấm rất đẹp, tầm 3 kg. Nếu như trước đây anh đã chẳng nghĩ ngợi nhiều, thịt nhậu thì nay, với biết bao chuyện lạ xảy ra ở cánh rừng già Vồ Dơi này, anh đắn đo, do dự...

Rừng Vồ Dơi, tỉnh Cà Mau là nơi nuôi dưỡng động, thực vật hoang dã quý hiếm của cả nước. Nơi đây có những trái tim yêu muông thú, cỏ cây hoang dã. Chúng tề tựu về đây ngày càng đông. 

Chuyện bắt được con trăn gấm đẹp của Nhã xảy ra hồi mùa hạn năm 2020. Trong lúc đi ra ruộng của mình, anh nhìn thấy một con trăn gấm đang phơi nắng. Là một cán bộ vườn quốc gia, với thú rừng, anh có cách tiếp cận nên bắt nó dễ dàng. Cái khó là cuộc đấu tranh với bản thân anh về việc thịt nó, mời bạn bè nhậu hay là thả nó vào vườn quốc gia.

Chuyện ở Vồ Dơi: Thả thú về rừng, niềm vui lớn hơn tiền bạc - ảnh 1
Kỹ sư Truyền cứu sống chú khỉ Titi năm 2010. Ảnh: TRẦN VŨ

Mang thú hoang dã đến nhờ cán bộ thả về rừng

Nhã kể lại giai đoạn đấu tranh tư tưởng ấy: “Khi vào nhà, ngắm vẻ đẹp của con trăn gấm mới bắt được, tôi nhớ ngay đến một con trăn gấm khác, nặng 7,4 kg. Đó là con trăn của vợ chồng anh Toàn ở xã Tân Thành, TP Cà Mau. Hồi đầu năm 2019, trong một chiều mưa, vợ chồng anh Toàn đi xe máy ghé vào trụ sở vườn quốc gia. Tôi đã xúc động khi tiếp xúc với vợ chồng anh ấy”.

Vợ chồng anh Toàn trình bày với cán bộ phòng bảo tồn Vườn quốc gia U Minh Hạ rằng lúc đi gặt lúa thuê ở Sóc Trăng, anh đã bắt được con trăn này. Vợ chồng anh sau đó quyết định mang nó đến Vườn quốc gia U Minh Hạ để thả nó về với thiên nhiên.

Nhã nhớ nhất là câu trả lời của anh Toàn khi được hỏi vì sao không bán như bao người khác vẫn làm. Anh Toàn khi ấy bảo: “Vợ chồng tôi biết bán cũng được hơn triệu đồng. Nhưng nghĩ nếu thả nó trở về rừng thì lòng dạ sẽ nhẹ nhàng, vui vẻ, hạnh phúc. Cái đó nó quý hơn nhiều so với tiền bạc”.

Nhã kể tiếp: “Hai năm trước, vườn đón một đoàn khách đến từ tỉnh Sóc Trăng. Họ đến xin gặp ban giám đốc để hỏi thăm chuyện bảo vệ động vật hoang dã như thế nào. Cán bộ kỹ thuật mang ra những tấm bẫy ảnh có nhiều nai, heo, khỉ, rái cá. Sau cùng họ mang ra bẫy ảnh một cặp tê tê, người dân thường gọi là con trút. Họ đã nhờ vườn thả nó vào rừng. Cặp tê tê đó rất quý giá, ngoài chợ đen người ta tìm mua nó giá mấy triệu một ký nhưng họ đã trả nó về tự nhiên”.

Rồi chuyện một ông nông dân ở huyện Trần Văn Thời nuôi con trăn to đến 60 kg nhưng không bán, đem đến vườn nhờ thả về rừng…

“Những năm gần đây, người dân ngày càng mang nhiều con chim, thú quý hiếm đến đây để trả nó về với đời sống hoang dã. Những nghĩa cử đó đánh vào suy nghĩ của cán bộ, nhân viên vườn và cả người dân địa phương nơi đây. Đó cũng là nguyên nhân quan trọng khiến cho nhiều người có chuyển biến rất tích cực trong suy nghĩ về bảo vệ động vật hoang dã” - anh Huỳnh Minh Nguyên, Giám đốc Vườn quốc gia U Minh Hạ, cho biết.

Chuyện ở Vồ Dơi: Thả thú về rừng, niềm vui lớn hơn tiền bạc - ảnh 2
Anh Truyền sưu tầm các mẫu vật đa dạng sinh học từ năm 2010.
Ảnh: TRẦN VŨ

Chàng kỹ sư cặm cụi bảo tồn chim, thú


Nói đến những con người biết yêu thương muông thú, các cán bộ vườn nhắc ngay đến anh kỹ sư lâm sinh Nguyễn Tấn Truyền. Anh tất nhiên không dám nhận là người đầu tiên của vườn biết yêu thiên nhiên hoang dã nhưng anh em ở vườn phải thừa nhận sự xuất hiện của anh là một điều thú vị cho rừng già Vồ Dơi.

Từ gần 20 năm qua, trước khi Nhà nước lập khu vực rừng Vồ Dơi này là vườn quốc gia, nơi đây đã xuất hiện những con người của rừng già. Họ là những kỹ sư lâm sinh, những người được đào tạo đủ để hiểu rõ giá trị của rừng nguyên sinh đối với sự sống của con người, của Trái đất. Trong đó có kỹ sư Nguyễn Tấn Truyền.

Anh về khu rừng này từ gần 10 năm trước, gây sốc cho nhiều người bởi một tình yêu muông thú lạ kỳ. Nhiều anh em cùng chung sống nhớ hoài câu chuyện chú khỉ Titi của anh Truyền.

Đó là vào năm 2010, trên đường đi tuần tra chống cháy rừng Vồ Dơi, anh Truyền phát hiện một con khỉ con lạc bầy. Anh đã mang nó về chốt của mình, mua sữa chăm nó như con mọn, đặt tên nó là Titi. Titi lớn dần, quấn quýt anh, ai nhìn cũng thích thú. Nhưng một ngày nọ, anh đã giúp nó hòa nhập bầy đàn và trở về với hoang dã.

Bây giờ, khi nói đến kỹ sư Truyền, cán bộ, người dân ở Vồ Dơi đều liên tưởng đến hình ảnh một gã gầy gầy, lưng tôm tôm, suốt ngày cặm cụi với công việc bảo tồn, đa dạng sinh học. Khi thì gã rượt đuổi những con bướm để lấy mẫu cho bộ sưu tập, lúc lại mang về một cây rừng rồi nâng niu, chăm chút.

Gã này cũng chỉ hứng thú khi nói chuyện về chim, thú, cây rừng. Gã vẫn thường làm phiền anh em, cô bác vì cứ gặp nhau là thủ thỉ chuyện không nên ăn thịt rừng nữa, cả không ăn thịt chim cò…

Vậy đó nhưng gã đã có một sự ảnh hưởng từ hồi nào không biết đến nhiều anh em vườn quốc gia và cả người dân địa phương. Có lần anh Vinh (một thợ săn đã bỏ nghề) đang ăn cơm với vợ con bỗng bỏ chén, rượt theo một con bướm lạ. Vợ thắc mắc thì anh lý giải là bắt cho anh Truyền nghiên cứu. Rồi một cán bộ khác đã giành giật con cá rô đồng có màu vàng kỳ lạ từ việc khai thác kênh khoanh nuôi của vườn cũng chỉ để “đem về cho anh Truyền nghiên cứu”.

Hiểu anh đến mức nhiều cán bộ vườn mỗi khi phát hiện một dấu vết lạ trong rừng, nghi là của một loài thú mới xuất hiện liền chạy về báo với anh Truyền. Rồi anh em cùng nhau ra chụp ảnh, đo đạc, nghiên cứu.

Khi chúng tôi về công tác để viết bài này, anh Truyền rất vui mừng khoe vừa phát hiện sự xuất hiện của loài mèo cá. “Các anh em đi tuần tra nhìn thấy nó rồi. Tôi đã đặt bẫy ảnh để thu thập hình ảnh của nó. Đó là loài rất quý hiếm, có trong Sách đỏ thế giới đó chứ không chơi đâu” - anh Truyền hồ hởi.

Bẫy ảnh ghi nhận nai đi lạc ra vùng đệm rừng U Minh Hạ
Bẫy ảnh ghi nhận nai đi lạc ra vùng đệm rừng U Minh Hạ
Từ những con người, những ý chí quyết tâm bảo vệ Vườn quốc gia U Minh Hạ xứng tầm với tên gọi của nó, muông thú đã tề tựu đông đảo. Đây cũng là lúc vườn quốc gia đối mặt với cuộc chiến mới. 
Vườn quốc gia U Minh Hạ có diện tích vùng lõi hơn 8.000 ha. Xung quanh được bao bọc bởi vùng đệm, là phần đất được giao cho người dân quản lý, sản xuất. 
Thú lạc ra vùng đệm ngày một nhiều
Khái quát về tình hình bảo vệ vườn, bảo vệ động vật hoang dã, anh Huỳnh Minh Nguyên, Giám đốc Vườn quốc gia U Minh Hạ, nói: “Đến nay thì đàn thú của vườn phục hồi rất đông đảo. Nhiều nhất là rái cá, nai, heo rừng, khỉ… Cũng may mắn là cán bộ vườn ngày càng yêu thích công việc, bảo vệ quyết liệt. Quan trọng hơn là cô bác ở vùng đệm giúp chúng tôi rất nhiều”. 
Kỹ sư Nguyễn Tấn Truyền và cán bộ Dương Văn Nhã kể sơ qua một số vụ thú lạc. Đầu năm 2018, hai con nai to hơn trăm ký mỗi con đi qua vườn chuối của anh Sơn ở vùng đệm. Anh Sơn gọi điện thoại báo cán bộ vườn qua lùa về. Năm 2019 và 2020, có cả chục lần dân vùng đệm báo có heo rừng, nai đi lạc và đã lùa về hết. “Rái cá rất nhiều, đi lung tung hết. May mà người dân vùng đệm nay đã hiểu biết pháp luật, họ không dám bắt thịt vì sợ ở tù. Anh Nguyên giám đốc rất căng cái vụ này. Dù không có thẩm quyền xử lý nhưng anh đeo bám liên tục khi vụ việc xảy ra, kiến nghị xử lý rất nghiêm” - anh Truyền nói. 
Giám đốc Nguyên cho biết: “Việc bảo vệ khu vực vườn thì đến nay khá là ổn. Kẻ trộm không dám vào đâu, chốt canh dày, vào thì khó thoát. Cái khó mới xuất hiện là tình trạng thú lạc bị các đối tượng xấu bắt thịt bán. Cũng còn may là chúng tôi được người dân vùng đệm hỗ trợ rất tích cực trong việc chung tay bảo vệ đàn thú lạc”.
Chuyện thú ở vườn quốc gia lạc ra ngoài được người dân địa phương biết rõ nhiều năm qua. Thông tin đó tất nhiên là cũng lọt vào tai những đối tượng xấu. Và những vụ trộm cắp thú lạc đã bắt đầu diễn ra. 

Muông thú tề tựu và cuộc chiến mới ở Vườn Quốc gia U Minh Hạ  - ảnh 1
Kỹ sư Truyền giới thiệu về sa bàn Vườn quốc gia U Minh Hạ, tỉnh Cà Mau.
Ảnh: TRẦN VŨ 

Cuộc chiến mới với các băng trộm thú rừng 
Gần đây nhất là ngày 24-11-2020, người dân đã báo cho vườn một vụ bắt trộm nai rừng. Từ nguồn tin này, lãnh đạo vườn đã bố trí lực lượng chặn bắt được một xe tải đang chở con nai rừng bị xẻ ra làm năm mảnh. 
Dương Văn Nhã là một trong tám cán bộ vườn trực tiếp vây bắt vụ trộm nai ấy kể: “Chúng tôi báo ngay cho công an xã, kiểm lâm địa bàn. Tuy nhiên, do sự việc cấp bách nên giám đốc chỉ đạo một tổ phục kích theo dõi. Và chúng tôi đã phát hiện bốn người đi trên hai xe máy, chở theo hai bao lớn”.
Khi hai cái bao lớn được chuyển lên một xe tải, công an xã, kiểm lâm địa bàn vẫn chưa xuất hiện, nhóm của Nhã buộc phải ra tay. 
Trương Duy Kha - một cán bộ vườn dùng xe máy của mình chặn ở đầu chiếc xe tải rồi cùng anh em ập đến bắt quả tang. Bốn người vận chuyển thấy cán bộ vườn liền chạy mất. Tài xế cũng là chủ chiếc xe tải này là Trần Hải Dương nhanh như sóc, nhảy lên xe đề máy tẩu thoát. 
Cán bộ Nguyễn Văn Sỵ đeo theo ôm vô lăng. Phía bên phụ xe thì có Huỳnh Văn Tâm cũng vừa kịp mở cửa nhảy lên để khống chế Trần Hải Dương. 
“Thế nhưng, Trần Hải Dương vẫn cố cho xe chạy. Xe rấn tới tông vào chiếc xe máy của Kha rồi vọt đi. Nhưng Sỵ và Tâm liều mạng ôm vô lăng nên chiếc xe chỉ chạy được gần 50 m thì phải dừng lại vì lủi vào cây xanh bên lề đường. Lúc này thì Sỵ và Tâm “ăn” biết nhiêu cái cùi chỏ của Trần Hải Dương, vào mặt, vào bụng, sưng vù” - Kha kể lại. 
Vài phút sau, công an và kiểm lâm đến. Số tang vật cân được là 103 kg, bao gồm bốn đùi và cái đầu nai. Không có phần nội tạng. Anh em kỹ thuật của vườn ước tính con nai khi còn sống khoảng 150 kg. 
Sự việc hiện đã chuyển hồ sơ cho Công an huyện Trần Văn Thời, Cà Mau để xử lý theo pháp luật. 
Từ thợ săn trở thành cán bộ quyết liệt bảo vệ thú rừng 
Khi nghe anh em kể dứt câu chuyện, kỹ sư Nguyễn Tấn Truyền cười bảo: “Hồi nào làm thợ săn bắt thú rừng. Nay lại liều mạng bắt tội phạm xâm hại thú rừng. Một sự trả nợ rừng rất ý nghĩa”. 
Anh Truyền nói vậy bởi vì trong nhóm anh em liều bắt vụ trộm nai nói trên có hai người từng là thợ săn chuyên nghiệp, được lãnh đạo vườn thu phục bỏ nghề, quay sang bảo vệ động vật. Trong đó có một người từng bị đưa đi trường giáo dưỡng vì săn bắt thú rừng. Đó cũng là người bị “ăn” nhiều cùi chỏ nhất khi cố khống chế Trần Hải Dương phải dừng xe. 
Không khoan nhượng với mọi hoạt động xâm hại thú rừng là một tinh thần được Giám đốc Nguyên quán triệt đến mọi cán bộ, nhân viên vườn. Anh rất vui khi nói về điều này, ở góc độ sự ủng hộ của anh em vườn và người dân địa phương. “Từ chỗ có cả trăm người dân vùng đệm luôn túc trực thú lạc ra là vây bắt, thịt, bán thì nay chỉ còn có sáu người. Nguyên nhân là có sự ủng hộ của cô bác vùng đệm. Họ thấy nhân viên vườn gương mẫu, kiên quyết. Họ báo vụ nào là anh em quyết tâm làm cho ra lẽ, đề nghị cơ quan pháp luật xử lý nghiêm hết cả nên họ tin và họ giúp” - anh Nguyên nói. 
Tuy nhiên, điều Giám đốc Nguyên thấy hạnh phúc nhất là sự xuất hiện của những con người biết yêu thiên nhiên thực sự. Bởi đó mới là thành trì vững chắc nhất cho đàn thú rừng Vườn quốc gia U Minh Hạ. 
Theo kỹ sư Truyền, sau nhiều năm quyết tâm bảo vệ, Vườn quốc gia U Minh Hạ hiện phục hồi rất đáng kể số lượng chim, thú hoang dã. Hiện vườn đang tiến hành các dự án kiểm đếm, gắn chip quản lý. “Qua việc bẫy ảnh cho thấy sự phục hồi muông thú đang rất mạnh, cả về số lượng cá thể và chủng loài. Anh em đang tiến hành các dự án bảo tồn với sự giúp đỡ của nhiều tổ chức bảo vệ động vật hoang dã trong và ngoài nước” - kỹ sư Truyền nói.
Theo PLO

Facebook Youtube Top